Nga Dr Agim Nelaj
… Pyetja kryesore është: sa virulente ceranae N. është në këtë vend?Eshtë gjetur të jetë shkatërruese për koloni dhe të bletëve individuale në laborator. U diskutua gjatë mes bletarëve, të cilët kishin spore me virulencë të lartë këtë vjeshtë.Ndonëse kishte midis tyre që nuk u përfshin në këtë shqetësim.Por bletoret e prekura, kishin koloni të mbetura me pak bletë ose që shkojnë drejt shkatrimit të plotë.Të dhënat e para, më të moderuara të këtyre sporeve ishin vrejtur që gjatë verës. Hulumtuesit janë duke u përpjekur të sqarojnë ekuacionin Kjo e bën ceranae – puthje të vdekjes në disa koloni, dhe një shqetësim jo i thjeshtë për të tjerët. Pse disa bletore shkojnë poshtë, ndërsa të tjerat në të njëjtën vend lulëzojnë? Siç u përmend, në çdo rast, ajo që duhet me siguri të jetë e kujdesshme, është monitorimi i nivelit të Nozemosis.Trajtimi i bletëve në kushtet tona që nuk ka mundësi analizash, duhet të ndiqen në bazë të një kalendari, hartuar sipas protokollit të percaktuar për vitin bletar në një rajon të caktuar.
Në qendër të debateve për trajtimet e Nozemosis,ishte dhe përdorimi i fumagilinës.Përdorimi
për një kohë të gjatë,solli mjaft probleme.Idea ishte që duhet të ishte penguar më parë përdorimi. Shqetësimi nuk ishte se ajo (ose ndonjë antibiotik) shfaqen në mjaltë.Problemi ishte tek rezistenca dhe prishja e ekuilibrave në aparatin tretës. Në çdo rast,duhet të ishim më të kujdesshme se kishim disa trajtime alternativ në dispozicion.Kjo duhet të kihet parasysh në gjithë trajtimet që bejmë në bletë, për të shmangur rezistencën dhe prishjen e ekujlibrave ndaj çdo bari të vetëm.Kjo është dhe njera nga arsyet që mund të kemi dështuar në trajtime specifike të bleteve.
…Pati disa sugjerime në lidhje me shtimin e uthulles (5% acid acetik) në shurup sheqeri.Testet e bera me acid acetik 0.4% (e barabartë me 1 pjesë uthull shtuar për 11.5 pjesë shurup) ishin të përpiktë dhe përfundimtare. Eshte gjetur se “acidifikimin e ushqimit për bletët e mjaltit ka ndikim në Nosema,për përhapjen apo zhvillimin. Një numër i bletarëve vlerësuan efektin e mirë të përdorimit HoneyBHealthy® (një zgjidhje e emulsionit të vajit lemon me vaj mente) në shurup. Ndonëse ende nuk ka të dhëna të plota, për të mbështetur efikasitetin e saj,qëndrimet ishin mjaft positive.
Në Evropën Perëndimore,përdoren gjërësisht produkte natyrore për trajtimin e Nosemosis ,. –Nozevit plus, Nosembee plus, ApiHerb,Vita Feed Gold etj.Ato tregojnë efikasitetin e tyre në kushte dhe rrethana te caktuara sipas rajoneve.Këto barna po përdoren gjërsisht dhe tek ne.
VitaFeed Gold:
Ekstrakt i nxjerre nga melasa e panxharit.Ai është i pasur me acid salicilik natyrore (pararendës
ndaj aspirinës, që gjëndet në gjethet e shelgut).Të dhëna që jepen në etiketë janë të ligjëshme. K VitafeedGreen.
Bari përmban vajra esenciale.Efekti është për zhvillim dhe forcim kolonie dhe evitimin e semundjeve mykotike(Gëlqerizimi larvës ose gurtëzimi isaj)
Produkte të tjera që përdoren në Evropën Qëndrore, janë dhe ekstrakte tradicionale që tregtohen si: Nozevit plus dhe Nosembee plus.
Thymol Kristal
Një alternativa premtuese është përdorimi i thymolit,, cili është përdorur gjerësisht për trajtimin Varroas, dhe si dezinfektues dhe këpurdhëvrasës.Si dhe është gjetur veprimi kundër maja Candida që ndikonë në “arkitekturën fungale’’. Ka gjetur përdorim të gjërë(1g për 1 litër sherbet).Duhet përdorur me kujdes. Thymol Kristal nuk tretet në ujë,.Ai është i tretshëm vetem në alkool. Pati disa eksperienca pozitive mbi efektin e tij.. U vu në dukje se timol nuk është i regjistruar për trajtim të Nosemosis. Përdorimi i tij teknikisht do të ishte i paligjshmë. Gjithësesi, është i ligjshme për ta përdorur për të parandaluar fermentimin e shurupit.
Nosemosis është gjithmonë e pranishëme në një nivel të caktuar.Por duket se zhvillohet në kushte të caktuara. Ka një numër praktika menaxhimi, që mund të shfrytëzohen për të minimizuar infestimin Nosema. Ka disa faktorë që mund të ndikojnë në zhvillimin e saj. Në studimet dhe kërkimet është gjetur një korrelacion midis pjellës së gurtësuar dhe (kjo nuk është shkaksore) infestimit me Nosema ose Varroa.. Çështja është se Varroa dhe Nosema, lehtësisht mund të humbasin, por gurtësimi i larvës është një tregues i lehtë vizual që bletët janë nën stress. Pyetjes nëse është gjetur ndonjë korrelacion midis kolapsit dhe pjelljes së gurtësuar në sondazhet e bletareve?. Pergjigjia nuk ishte e drejtpërdrejte po ose jo.Por u theksua se kemi një vëzhgim interesant: “.Shumë operacione post-kolaps të bletëve, kanë pasur probleme me pjelljen e gurtësuar, madje edhe në mesin e verës, kurrë nuk është vrejtur më parë në këtë kohë të vitit”
Ndër diskutimet më të debatueshme, ku dakortesia ishte e vështirë kishte të bënte me ushqimin dhe te ushqyerit,si një ndër arsyet kryesore për syndromin e humbjes së bletëve…
Vazhdim…
Revista Mjekësia Veterinare Shqiptare 