Nga Dr.Agim Nelaj

 

 

 

 

 

 

-KOLAPSI I BLETEVE (HUMBJA E BLETEVE PA NISHAN ) APO VDEKJE E BLETEVE!

Cili është dallimi i enigmës, misterit, (apo si shprehet media; e pashpjegueshmja) dhe vdekjes se bletëve që po ndodhin në hapësirën tonë.

“Njerëzit që kishin frikë kur panë një bletë, tani kanë frikë kur nuk do të shohin një”.

BLETE TE SHENDETESHEM

PLANET I I SHENDETSHEM

NJEREZ TE SHENDETSHEM

Në Korrik të vitit(2016) në Pansilvani, u organizua, .”Konferenca ndërkombëtare e biologjisë, shëndetit dhe politikave në bletari”

Në konference, iu vu theksi shkaqeve të dëmtimeve masive të bletëve gjatë 10 vjeçarit të fundit.

-Ideja kryesore ku u përqëndruan studiuesit ishte koncepti se CCD nuk ka një shkak të vetëm dhe nuk është një sëmundje.

-Kolapsi është një syndrom( që ka disa shfaqje dhe disa shkaktarë).

-Ka një dallim përcaktues midis CCD, që prek kryesisht bletët pjalmuese dhe vdekjes së bletëve të mjaltit.

-Dallim ka midis kompanive të mëdha shtegtuese dhe bletoreve me numër të kufizuar familje blete.

– Gjithësesi në epiqëndër është njeriu që me veprimet dhe mos veprimet e tij shkakton në mënyrë të vazhdueshme efekte negative në mbarshtim, menaxhim, pakujdesi, mospërshtatje, sëmundje, biologji, shëndet, ushqim etj

 

 

 

 

 

 

 

 

Tre ide të konferences :

• Çfarë duhet të dini.
• Çfarë bëjmë ne
• Çfarë mund të bëni ju.

Grupet e punës në konferencën ndërkombëtare (2016) u përqëndruan në katër çështjet kryesore që ndikojnë në shëndetin e bletës:

1)Kequshqyerja,

2)Pesticidet, Varrocidet

3) Parazitët / patogjenët

4) Gjenetika / biologjia / mbarështimi.

–Colony Collapse Disorder (Çrregullimi i Colony Collapse) është fenomen që ndodh kur shumica e bletëve punëtore në një koloni, zhduken dhe lënë pas një mbretëreshë, shumë ushqime dhe disa bletë infermiere për t’u kujdesur për bletët e reja dhe mbretëreshën.

-Ndonëse mendohej se përbënte një kërcënim të madh dhe afatgjatë për bletët, rastet e raportuara të CCD kanë rënë ndjeshëm gjatë pesë viteve të fundit.

– Numri i zgjojve që nuk mbijetojnë gjatë muajve të dimrit – treguesi për shëndetin e bletëve – ka ruajtur mesataren rreth 28.7% që nga viti 2006-2007, por ka rënë në 23.1% për dimrin e vitit 2014-2015.

Shfaqja e Kolapsit të bletëve,nuk paraqitet njësoj.

–Ka pasur shumë teori rrreth shkakut të CCD, por hulumtuesit të cilët po udhëheqin përpjekjet për të gjetur pse-ne?Janë përqendruar në këta faktorë:

-Humbjet në rritje për shkak të parazitit invazive varroa (një dëmtues i bletëve të mjaltit).

-Sëmundje të reja ose në zhvillim, si virusi i Paralizës Akute të Izraelit.

-Paraziti i zorrëve, Nozema.

-Helmimi nga pesticidet, përmes ekspozimit ndaj atyre të përdorura për të korrat ose për kontrollin e insekteve ose paraziteve.

-Stres për shkak të praktikave të menaxhimit si: transportimi në të gjithë vendin për ofrimin e shërbimeve në pllenim.

-Ndryshimet në habitatin ku bletët kullosin.

-Bimë mjaltore të papërshtatshme

-Ushqimi i dobët.

-Stresi potencial, dobësimi imunitetit të bletëve të shkaktuara nga kombinim i faktorëve të identifikuar më sipër.

Nuk duhen harruar faktorët e përgjithshëm favorizues si:

– Ngrohja globale- Ndryshimet klimatike- Shterimi i shtresës së ozonit- Rrezatimi ultraviolet-B.Shiu acid- Grimcat e Ajrit- Pesticidet- Insekticide- Fungicide-Clorfluorcarbons (CFC)- Chlorofluorcarbons (CFCs)- Bifenilet e poliklorinuara (PCB)-Bifenilet polibrominated (PBBs)- Narkotikë dhe droga të tjera psikogjene- Dioksinë- DDT – Peshkimi i rëndë – Gjuetia e rëndë – Trafikimi i kafshëve- Reaktorët bërthamorë-Fushat elektromagnetike nga pajisjet elektrike dhe elektronike

Dallim i Kolapsit —- Bletët nuk vdesin!

Raportet e mëtejshëm sjellin raste të humbjeve të rënda, kryesisht nga bletarë shëtitës(Pollinator), të cilët e bënë më të dukshëm problemin. Gjatë dy viteve të fundit, disa bletarë të tjerë raportuan humbje në masën 30-90% të familjeve të tyre.

–Ashtu si një stuhi, kjo tragjedi përfshiu gati të gjithë SHBA dhe shumë vënde europiane. Ky është një problem shumë i gjerë, me pasoja të rënda, jo vetëm për botën e bletëve dhe botën bimore,por për gjithë planetin e gjithë njerëzimin.

Ketu ze fill enigma,misteri…

Një tjetër veçanti që e shton misterin, është se në zgjua nuk ka asnjë shenjë grabitjeje, insekte dylli, apo grabitës të tjerë. Ndodh, ndonese rrallë, që bletët të arratisen nga zgjoi për shkak të kushteve jo të favorshme, si në rastet kur është shumë nxehtë,kur ka shumë dëmtues, kur nuk mjafton ushqimi, kur s’ka mbretëreshë,ngarkuar me varroosis etj.

Por kolapsi është krejt ndryshe nga të tilla arratisjet. Çdo gjë tregon se nuk ka kushte të pafavorshme. Dhe kjo po ndodh në një shkallë alarmuese. Përvoja e bashkësive me kolaps tregon se të gjitha ose pothuajse të gjitha bletët zhduken papritmas. Nuk ka bletë të rritura në zgjoje. Në disa raste, mund të gjendet mbretëresha dhe një numër i vogël bletësh të reja, kur në fole ka pjellje. Nuk ka vdekje bletësh brenda zgjoit .

Hera herës vrehet: -Kujdesi për pjellën është lënë pas dore, nuk janë mbyllur qelizat, shumica janë të hapura.

– Ka mjaltë dhe polen të mbyllur.

-Zgjoi bosh nuk është i pushtuar ende (bletë, insekte dylli, brumbulli i vogël i zgjoit, dhe kështu edhe nga grabiqare te tjere.

Vazhdon…

Artikulli u përgatit nga Dr.Agim Nelaj
Teksti nuk lejohet të përdoret pa lejë të redaksisë të Revistës Mjekësia Veterinare Shqiptare apo autorit të shkrimit.
Ju lutemi në rast referimi duhet të përmendet autori, burimi i informacionit dhe linku përkatës.